Wednesday 7 May 2014

Aggyrt eddyrashoonagh liorish studeyryn son yl-raghys ayns tarmaynys

Ta'n screeuyn foshlit shoh screeuit ec yl-phossan dy studeyryn as roie-studeyryn tarmaynys. T'ad gaghin son aght ynsee noa ayns studeyrys tarmaynagh, son nagh vel yn ynsaghey t'ayn dyn nyannoo aarloo da rieughid tarmaynys chamoo dy 'eaysley feer 'eyshtyn y teihill. Ta carrey aym goaill ayrn scanshoil 'sy ghleashaght, as myr shen ta mee clashtyn reddyn myechione; er lhiam dy neeu eh Gaelg y chur er screeuyn shoh myr beggan naight. Fow oo y screeuyn bunneydagh ec http://www.isipe.net/open-letter/.

Aggyrt eddyrashoonagh liorish studeyryn son yl-raghys ayns tarmaynys

Cha nee farrys y teihill ynrican ta fo gheyre-ghaue. Ta ynsaghey tarmaynagh fo gheyre-ghaue myrgeddin, as ta cummaght echey er cooishyn foddey jeh boallaghyn ollooscoillyn. Ta cooid ynsee kiaddey barelyn as smooinaghtyn crooteyryn polaase, as myr shen t’eh kiaddey ny sheshaghtyn ta shinyn cummal ayndaue. As shin 42 heshaght studeyryn tarmaynys ayns 19 çheeraghyn, er lhien dy vel y traa er jeet dy yannoo aavriwnys noa er aght ynsee tarmaynys. Cha nel shin bwooiagh dy vel cooid y choorse er geyllaghey dy trome rish y feed blein s’jerree. Ta’n dolley caghlaays smooinaght shoh lhiettal ynsaghey as ronsaghey, agh ny smessey foast, t’eh lhiettal nyn ablid dy ghellal rish feyshtyn yl-eddinagh y 21oo eash – anchorraghys argidoil, shickyrys beaghey, caghlaa speyr. Shegin dooin aachur cooishyn yn ‘eer seihll stiagh ‘sy çhamyr vrastyl, chammahs resoonaght as caghlaaghyn sheiltynys as saase. Nee shen cooney lhien y magher y yannoo ass y noa, as fy-yerrey dy chroo çhymbyllaght chooie dy yientyn freggyrtyn da feyshtyn sheshaght.

Harrish cagliaghyn, ta shin gaghin arraghey. Cha nel shin lhiggey er dy vel freggyrt slane jeant ain, agh cha nel ourys erbee ain dy yinnagh eh foays da studeyryn tarmaynys bentyn rish caghlaaghyn reayrtys as barel. Veagh yl-raghys cooney lhien lhiasaghey ynsaghey as ronsaghey, as cur bee noa stiagh ‘sy vagher; dy jarroo, ta niart ec yl-raghys dy aawhingaghey tarmaynys son shirveish y theay. Shegin dooin cur tree sorçhyn yl-raghys ec mean y choorse: sheiltynagh, saasagh as eddyr-cheirdagh.

Ta yl-raghys heiltynagh cur trimmid er yn ‘eme dy haishbyney reih s’lhea dy lughtyn tuarym ‘sy choorse. Cha nel shin shassoo noi mynphoyntyn tradishoon tarmaynagh er lheh; cha nee reih çheu ta bun yl-raghys. Share lhien greinnaghey resoonaght lane smooinaght, as ynsaghey dy chosoylaghey barelyn dy cremeydagh. Ta keirdyn elley cur failt er yl-raghys as gynsaghey sheiltynyssyn do-chohassoo; son y chooid smoo, t’ad taishbyney tarmaynys myr çhaglym dy smooinaght unnaneit. Dy jarroo, ta caghlaays sthie ‘syn ard-tradishoon, agh cha nel agh un aght t’ayn dy yannoo tarmaynys as toiggal y feer seihll. Cha nel y lheid ry-akin ayns keirdyn elley: quoi goghe rish coorse keim shickoaylleeaght nagh verragh geill agh da Freudaghys, ny rish coorse politickagh ta cur tastey ynrican da soshiallys steat? Lhisagh ynsaghey tarmaynagh ooilley-ghoaillys cummalagh ve troggit er taishbyney corrym jeh ymmodee reayrtys sheiltynagh, veih ny saaseyn noa-chlassicagh ta goll er ynsagh dy cadjin, dys tradishoonyn classicagh, lurg-Cheynesagh, commynagh, eggoaylleeagh, bwoirrinagh, feminagh, Marxagh as Austeyragh (mastey fir elley) ta faagit magh son y chooid smoo. Shimmey studeyr tarmaynys ta geddyn keim gyn eer bentyn rish lheid ny reayrtyssyn ‘sy çhamyr vrastyl.

Chammah’s shen, shegin da bun-choorseyn goaill stiagh fo-choorseyn ta taishbyney coheks as çhymbyllaght as ta gientyn smooinaght ghooghyssagh mychione tarmaynys as saaseyn tarmaynagh per se, goaill stiagh fallsoonys tarmanys as sheiltynys toiggalys. Er y fa nagh nod oo toiggal sheiltynys dy slane gyn çheet er y choheks shennaghyssagh chur er bun ad, ta feme er taishbyney oardrailagh da shennaghys smooinaght harmaynagh, screeuyn classicagh er tarmaynys, as shennaghys tarmaynagh. Ec y traa t’ayn, ta lheid ny bun-chooishyn seiht da çhemmalyn coorseyn tarmaynagh, ny cha nel ad ayn.

Ta yl-raghys saaseagh gra dy nhegin da tarmeynee jannoo ymmyd jeh teiy s’lhea dy ghreieyn son dy ‘eaysley feyshtyn tarmaynagh. Dy baghtal, ta maddaght as staddyssaght ard-scanshoil ‘sy cheird. Agh ro-vennick ta studeyryn gynsaghey saaseyn mooadagh gyn rieau resoonagh magh my lhisagh ad jannoo ymmyd jeu as cre’n fa lhisagh, ny cur geill da ny reih vinn t’ad gobbraghey orroo, ny cooieid ny h-eiyrtyssyn. Chammah’s shen, shimmey ayrn tarmaynys t’ayn nagh vel ry-hoiggal liorish saaseyn mooadagh nyn lomarcan. Son obbyr harmaynagh fondagh, shegin dooin jannoo co-ymmyd jeh saaseyn mooadagh chammah’s saaseyn oaylleeaghtyn sheshoil elley. Myr sampleyr, yinnagh eh shareaghey toiggalys commynyn as cultoor dy verragh ad ny smoo geill da saaseyn quallidagh ‘sy choorse tarmaynagh. Agh son y chooid smoo, cha nel studeyryn tarmaynagh goaill ayrn ayns brastyl erbee mychione saaseyn quallidagh.

As fy-yerrey, lhisagh ynsaghey tarmaynagh goaill stiagh saaseyn eddyr-cheirdagh, as lowal studeyryn dy chur geill da oaylleeaghtyn sheshoil elley chammah’s studeyrys-sheelnaue. She oaylleeaght heshoil ee tarmaynys; s’goan ta phenomena tarmaynagh crampey ry-hoiggal my t’ad goll er taishbyney nyn lomarcan, gyn coheks sheshoaylleeagh, politickagh as shennaghyssagh. Dys resooney magh polaase tarmaynagh dy fondagh, lhisagh studeyryn toiggal cummaghtyn sheshoil foddey as bree moralagh ny briwnyssyn tarmaynagh.

Bee caghlaaghyn aght ayn dy chooilleeney lheid yn yl-raghys ayns caghlaaghyn boayl, agh shoh kuse dy eieyn son cooilleeney ad:

  • Failley ynseyderyn as ronseyderyn verr lhieu yl-raghyn sheiltynagh as saaseyn stiagh ‘sy choorse tarmaynagh;
  • Croo teksyn as greieyn ynsee elley dys cummal coorseyn yl-raghyssagh;
  • Jannoo oikoil co-obbraghey eddyr rheynnyn oaylleeaght heshoil as rheynnyn studeyrys-sheelnaue, ny cur er bun sar-rheynnyn verr rick er coorseyn eddyr-cheirdagh ta mestey tarmaynys as keirdyn elley.

Bee dooillee eh caghlaa reddyn – s’dooillee eh dy kinjagh. Agh t’eh er bun hannah. Ta studeyryn er feie ny cruinney er ngoaill toshiaght dy chaghlaa reddyn keim er cheim. Ta shin er lhieeney hallaghyn leaght ayns leaghtyn shiaghtin liorish loayreyderyn cuirrit, er cooishyn nagh vel ry-akin ‘sy choorse; ta shin er reaghey possanyn lhaih, keirdlannyn, cohagglooyn; ta shin er mynscrutaghey coorseyn jeinagh as er nyannoo cummaghyn jeh coorseyn elley; ta shin er ngoaill toshaight ynsaghey shin hene as sleih elley ny coorseyn noa by vie lhien dy jagh ad er ynsaghey. Ta shin er chur er bun sheshaghtyn ollooscoillagh, as er naase moggylyn ashoonagh as eddyrashoonagh.

Shegin da caghlaa aase ass ymmodee buill. Myr shen, nish ta shin cur failt orroo – studeyryn, tarmaynee, neu-harmaynee – dy heet stiagh marin as troggal y glout femoil son caghlaa. Jeeagh er Support us (cooney lhien) dy haishbyney dy vel oo marin as dy chiangley rish ny moggylyn ain ta gaase foast. Trooid as trooid, ta yl-raghys ayns ynsaghey tarmaynagh femoil son resooney pobbylagh sunt. She cooish deynlaght t’ayn.

Fo-screeuit, bun-heshaghtyn yn International Student Initiative for Pluralism in Economics:

Sociedad de Economía Crítica Argentina y Uruguay
Society for Pluralist Economics Vienna
Nova Ágora
Mouvement étudiant québécois pour un enseignement pluraliste de l'économie
Estudios Nueva Economía
Grupo de estudiantes y egresados de la Facultad de Economía y Negocios de la Universidad de Chile
Det Samfundsøkonomiske Selskab (DSS)
Post-Crash Economics Society Essex
Cambridge Society for Economic Pluralism
Better Economics UCLU
Post-Crash Economics Society Manchester
SOAS Open Economics Forum
Alternative Thinking for Economics Society, Sheffield University
LSE Post-Crash Economics England
Pour un Enseignement Pluraliste de l'Economie dans le Supérieur (PEPS-Economie)
Netzwerk Plurale Ökonomik (Network for Pluralist Economics)
Oikos Köln
Real World Economics, Mainz
Kritische WissenschaftlerInnen Berlin
Arbeitskreis Plurale Ökonomik, Bayreuth
Arbeitskreis Plurale Ökonomik, München
Oikos Leipzig
Was ist Ökonomie, Berlin
Impuls. für eine neue Wirtschaft, Erfurt
Ecoation, Augsburg, Germany
Kritische Ökonomen, Frankfurt
Arbeitskreis Plurale Ökonomik, Hamburg
Real World Economics, Heidelberg
Stundent HUB Weltethos Institut Tübingen
LIE - Lost in Economics e.V., Regensburg
Javadhpur University Heterodox Economics Association
Economics Student Forum - Tel Aviv
Economics Student Forum - Haifa (Rethinking Economics)
Rethinking Economics Italia
Oeconomicus Economic Club MGIMO
Glasgow University Real World Economics Society
Movement for Pluralistic Economics
Post-Crash Barcelona
Asociación de Estudiantes de Económicas de la Universidad Autónoma de Madrid
Lunds Kritiska Ekonomer
Handels Students for Sustainability
PEPS-Helvetia
Rethinking Economics
Rethinking Economics New York
Sociedad de Economia Critica

No comments:

Post a Comment